Wywiad z profesorem Janem Zielińskim

Wywiad z profesorem Janem Zielińskim, autorem IV wydania książki pt. Przewlekła obturacyjna choroba płuc

Redakcja: Szanowny Panie Profesorze, jest Pan uznanym autorytetem z zakresu pneumonologii w polskim środowisku lekarskim. Jakie Pan Profesor ma refleksje
w odniesieniu do podejścia do POChP na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat?
Jesteśmy świadkami bardzo dużych, pozytywnych zmian w środowisku medycznym. Stałe poruszanie zagadnień POChP na posiedzeniach i konferencjach szkoleniowych organizowanych
w całym kraju, tak dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, jak i specjalistów pneumonologów, wydawnictwa książkowe, od szczegółowych monografii po wydawnictwa typu kompendium, przyniosły owoce. Termin POChP jest powszechnie stosowany. Zastąpił on dotychczas używane terminy: „rozedma” i „przewlekłe zapalenie oskrzeli”. Chorzy na POChP są w Polsce bardzo nowocześnie leczeni, z wyjątkiem leczenia ciężkiego powikłania choroby, jaką jest przewlekła niewydolność oddychania. Natomiast świadomość społeczna o tej bardzo częstej, długotrwałej
i śmiertelnej chorobie jest wciąż niedostateczna. Jest to spowodowane słabym zainteresowaniem tą chorobą ze strony mediów, a także organizacji odpowiedzialnych za zdrowie publiczne.

Jest Pan Profesor członkiem międzynarodowego zespołu autorytetów w zakresie POChP – Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Jakie znaczenie praktyczne mają tzw. standardy GOLD, zmieniane dość często?
Standardy leczenia przygotowywane przez GOLD, wielkie międzynarodowe towarzystwa chorób płuc, a także naukowe towarzystwa narodowe, m.in. Polskie Towarzystwo Chorób Płuc, są kanonami postępowanie diagnostycznego i leczniczego w POChP. Ostatnie edycje wyżej wspomnianych standardów niewiele różnią się między sobą, co ułatwia korzystanie z nich lekarzom praktykom. Ze względu na szybki postęp wiedzy w dziedzinie POChP muszą być one dość często „uwspółcześniane” przez wprowadzenie niewielkich zmian lub uzupełnień. Niestety, badania przeprowadzone w wielu krajach świata wskazują, że posługiwanie się standardami przez lekarzy praktyków jest dalekie od ideału. Pewne zalecenia są ignorowane. Natomiast leczenie farmakologiczne jest we wszystkich badanych krajach nadużywane.

Poprzednie wydania kieszonkowego poradnika POChP autorstwa Pana Profesora, które ukazały się nakładem naszego wydawnictwa, rozeszły się błyskawicznie. Kiedy zaproponowaliśmy ze strony wydawnictwa dodruk tej pozycji, Pan Profesor wskazał na konieczność opublikowania nowego, uaktualnionego wydania, uzasadniając konieczność znacznych zmian merytorycznych książki. Co takiego się zmieniło w podejściu do POChP w ostatnich latach?
W czwartym wydaniu uwzględnione są najważniejsze zmiany w zasadach ropoznawania i leczenia POChP, łącznie z nowinkami ze zjazdu ATS w San Francisco z maja 2007, uważanego za największe wydarzenie naukowo-dydaktyczne roku na świecie w dziedzinie dziedzinie pneumonologii. Aby czytelnikom ułatwić naukę prawidłowego wykonywania spirometrii, dołączyłem do kompendium krótki film o podstawowym badaniu spirometrycznym.

Wspomniał Pan Profesor, że leczenie przewlekłej niewydolności oddychania rozwijającej się w przebiegu POChP jest w Polsce niedostateczne. Co zatem należałoby zmienić?
Przewlekła niewydolność oddychania (PNO) jest późną, zagrażającą życiu komplikacją choroby. Głównym jej objawem jest stałe niedotlenienie krwi powodujące rozwój serca płucnego, zagęszczenie i nadkrzepliwość krwi, zaburzenia funkcji poznawczych i emocjonalnych oraz podatność na infekcje. Szeroko stosowanym, skutecznym i przynoszącym oszczędności służbie zdrowia sposobem leczenia PNO jest leczenie tlenem w domu (DLT). W tym celu używa się aparatu (koncentratora tlenu) zagęszczającego tlen z powietrza atmosferycznego, produkującego do 5 litrów tlenu na minutę. W Polsce istnieje system DLT będący częścią sieci opieki pneumonologicznej. Niestety, ten sposób leczenia jest niedostatecznie wykorzystywany przez lekarzy. Leczenie jest opłacane przez NFZ. Wg danych tej instytucji około 2000 chorych w całym kraju korzysta z tej formy leczenia. Szacuje się, że w Polsce jest około 20 000 chorych wymagających DLT. Mam nadzieję, że Czytelnicy kompendium wykorzystają ten sposób leczenia dla swoich chorych z niewydolnością oddychania.

Składamy serdeczne gratulacje Panu Profesorowi w związku z międzynarodowym uznaniem Jego zasług naukowych.

Czytelnicy zainteresowani zagadnieniami POChP mogą kontaktować się z profesorem Janem Zielińskim, pisząc na adres internetowy: j.zielinski@igichp.edu.pl.